مصالحه سیاسی و توسعه در ایران؛

بررسی چند گزاره ی نظری و انضمامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

 

نویسنده

مجتبی مقصودی  

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

 10.22034/IPSA.2022.4445.3861

 

چکیده:
پژوهش پیش رو ضمن تأکید بر توسعه به مثابه آرمانی ملی و فراگیر در سطح جهان، با طرح و تشریح نظریه‌ها و دیدگاه های معطوف به نسبت میان "مصالحه و مصالحه سیاسی" با "توسعه و توسعه ملی" به ویژه نظریاتی که مدعی اند توسعه در بستر صلح و جهان عاری از خشونت و جنگ محقق خواهد شد تلاش دارد نسبت میان مصالحه سیاسی و توسعه ملی در ایران را بازنمایی نموده، به ضرورت و بایسته های آن بپردازد.
در چارچوب ملاحظات نظری و رویکردی این اثر؛ جوامع و از جمله جامعه، نیروهای اجتماعی، نخبگان و نظام سیاسی در ایران برای رسیدن به توسعه ناچارند تا از میزان تعارضات و درگیری‌های درونی و بیرونی کاسته و توان و همت خود را در بستری مصالحه‌جویانه و آرامش طلبانه برای نیل به توسعه و پیشرفت تجمیع نمایند. بر اساس این الگو و در قالب روشی کیفی و گردآوری اسنادی- کتابخانه ای داده ها؛ مقاله به طرح 5 گزاره کلیدی که ناظر بر الزامات و بایسته های انضمامی و راهبردی برای دستیابی به مصالحه سیاسی و توسعه است می پردازد.
در وجوه ایجابی و سلبی؛ خروج از بدفهمی ها و کژفهمی ها نسبت به موضوع مصالحه، تبدیل گفتمان های سلبی به گفتمان های ایجابی و الگو بودگی، شناسایی حداکثری کنشگران، ظرفیت سازی برای توسعه نهادهای مدنی و آموزش شهروندی و گفتمان سازی درباره صلح، 5 گزاره ای است که نویسنده در این مقاله مورد دقت نظر قرار می دهد.

واژگان کلیدی: مصالحه، مصالحه سیاسی، صلح، توسعه، ایران

 

برای مطالعه متن کامل مقاله:

مقصودی, مجتبی. (1400). مصالحه سیاسی و توسعه در ایران؛ بررسی چند گزاره ی نظری و انضمامی. پژوهشنامه علوم سیاسی, 16(4), -. doi: 10.22034/ipsa.2022.4445.3861

صلح ناپذیری در دانش سیاست و نهاد قدرت

نمره مردوی علوم سیاسی

مجتبی مقصودی

 

      در ترمینولوژی رشته های علوم اجتماعی بویژه جامعه شناسی و روانشناسی، اصطلاح جامعه پذیری یا  socialization  مفهومی کلیدی محسوب شده که در باره چیستی، ماهیت و کارکرد آن ادبیات نظری و تحقیقات کاربردی گسترده ای وجود دارد. موضوع مذکور در رشته علوم سیاسی، با ماهیت سیاسی با اصطلاح جامعه پذیری سیاسی Political socialization شاه کلید فهم و توضیح بسیاری از مباحث هست و در حال حاضر به موضوعی پرکاربرد در این رشته بدل گشته و عملا معیار سنجش پذیری برای درک تعلقات، باورها و ایستارهای سیاسی غالب در سطح جامعه است.

 نویسنده این یادداشت مدعی است نهاد قدرت و دانش سیاست در ایران پس از پیروزی انقلاب علیرغم مسئولیت اخلاقی، نهادی، حرفه ای و علمی بیش از آنکه مروج جامعه پذیری صلح در مناسبات انسانی، اجتماعی، محلی، منطقه ای و بین المللی و نیز در سطوح علمی و دانشگاهی باشند، متأثر از فضای سیاسی- ایدئولوژیک در ایران این دوران و نیز به دلیل بن مایه های ذهنی و پایگاه اجتماعی و فرهنگی رهبران نظام جدید خود یک طرف دعوا گردیده؛ بطوری که هم نهاد قدرت و جریانات سیاسی اصلی حاکم و هم نهاد رسمی دانش سیاست که از مجاری شورای انقلاب فرهنگی و وزارت علوم رسمیت می یابند، مروج جامعه پذیری ناصلح گردیده اند و بصور مختلف خشونت آشکار و نهانی را در روح و فکر جامعه ملی و جامعه علمی علوم سیاسی کشور وارد نموده اند که در طول چهار دهه اخیر کم بیش این مسیر پیگیری می شود. این نگرش در ادامه طرح بحث می نماید که بخش قابل توجهی از جامعه پذیری سیاسی پر اعوجاج را سیاستگذاران نظام با ریل گذاری های جهت دار بر روی وضعیت های ناصلح قرار داده اند که در طول این سال ها با هم افزایی های فراوان این جامعه پذیری ناصلح شرایط پایداری یافته و تثبیت شده است. به همین لحاظ خروج از این وضعیت نامساعد به وضعیت های صلح زمانبر و نیازمند سیاستگذاری های جدید در همه عرصه ها و از جمله در نظام آموزشی و رشته علوم سیاسی رسمی کشور است.

 در ادامه نویسنده این یادداشت بر این نکته تأکید دارد که علیرغم چهره ژانوسی سیاست یا دو چهرگی سیاست در وجه جنگ و صلح، دشمنی و دوستی، نابردباری و بردباری؛ از اولین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 تاکنون، صورتبندی سیاست، چه در وجه نظری و آموزشی به مثابه یک علم و چه در وجه انضمامی و کاربردی در عرصه سیاست ورزی همواره ترسیم گر، بازتاباننده، متولی و کارگزار ناصلح بوده است و از وجه دیگر این چهره ژانوسی یعنی صلح و مدارا و دوستی در دانش سیاست و نهاد قدرت کمتر نشانه ای وجود داشته است و معدود نشانه های کوچک صلح خواهی و مداراجویی نیز به تیر جفا و تهمت به زیر کشیده شده است و طراحان آن جاده صاف کن های خوش خیال ساده لوح و یا مغرضین در خدمت بیگانگان شناخته شدند.

جهت مطالعه متن کامل مقاله رجوع کنید به:

مجتبی مقصودی، نوروز 1401، صلح ناپذیری در دانش سیاست و نهاد قدرت(نمره مردودی علوم سیاسی)، سیاست نامه، سال ششم، شماره 21، صص 45-48.

 

فرخنده باد بر همگان مقدم بهار

نوروز، جاودانه ترین جشن روزگار

 

عید سعید باستانی مبارک و نوروز خجسته باد.

 روزگارتان خرم و مبارک و ایام تان پربرکت و سبز

 

با آرزوی سالی توام با صلح و دوستی و شادی و سلامتی و قلبی آکنده از مهر و محبت

مجتبی مقصودی

 

🌺🌹💐🌷

 

گفت و گوهای مناسبتی؛

 

شنبه ها برای صلح

 

این هفته به مناسبت روز جهانی  تشکل های مردم نهاد

 

میزبان جناب آقای دکتر مجتبی مقصودی

بنیانگذار انجمن علمی مطالعات صلح ایران

 

با موضوعِ

نقش تشکل ها در صلح سازی

 

خواهیم بود.

 

شنبه مورخ ۱۴اسفندماه ۱۴۰۰ساعت ۲۰(۸شب)

 

دسترسی در اینستاگرام👇

 

@ipcan2021

بنیاد توسعه صلح و مهربانی های کوچک

@sopskf

http://drmaghsoudi.ir/

---

لینک دسترسی در اینستاگرام شبکه فعالان فرهنگ صلح ایران👇

https://www.instagram.com/p/CasEiejtO8i/?utm_medium=copy_link

 

 

🔲شماره نوروزی سیاست‌نامه

 دایره‌المعارف علم سیاست در ایران

☑️حامد زارع

       سیاست‌نامه ۲۱ با همه شماره‌های پیشین متفاوت است. مجله‌ای که به عنوان ویژه‌نامه نوروز ۱۴۰۱ فراهم کرده‌ایم، حاوی تاریخچه یک قرن علم سیاست در ایران است. سیاست‌نامه با همیاری استادان معاصر علوم سیاسی در این شماره دایره‌المعارف تاریخ معاصر علم سیاست در ایران را در سیصد و چهل صفحه تدوین و منتشر کرده است. این شماره ویژه حاوی چهار بخش ویژه است که هر کدام گوشه و گونه‌ای از تبارشناسی دانش سیاسی از سال ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ خورشیدی را بر عهده دارد. تقریبا همه نامداران علم سیاست ایران در این مجله مطلب نگاشته‌اند و مهمتر از آن اینکه در نظرسنجی سیاست‌نامه در باب یک قرن علم سیاست در ایران مشارکت کرده و چهره‌های ممتاز صدسال علوم سیاسی ایران را انتخاب کرده و درباره آنها نوشته‌اند. اگر علاقمندید درباره نتایج نظرسنجی سیاست‌نامه و یا مفردات و محتوای چهار بخش این ویژه نامه را بدانید، لطفا ما را حمایت کنید. حمایت شما تنها راه بقای ماست.

لطفا شماره ۲۱ سیاست‌نامه را به مثابه دایره‌المعارف علوم سیاسی ایران پیش‌خرید کنید. برای پیش‌خرید نیز به صفحه گروه مطبوعاتی هم‌میهن مراجعه کنید و دایرکت دهید. همکاران من راهنمایی‌تان خواهند کرد.

آدرس صفحه هم‌میهن در اینستاگرام:

‏@hammmihangroup

 

مرکز تحقیقات و کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو، روابط عمومی و اطلاع رسانی دانشگاه شهید بهشتی، انجمن علمی مطالعات صلح ایران، موزه صلح تهران و موسسه پژوهشی-انتشاراتی منشور صلح برگزاری می کنند:

 

هفتمین وبینار از سلسله وبینارهای

«صلح در دستان ما؛ بازگویی تجربه زیسته صلح»

 

سخنران وبینار هفتم:

 دکتر مجتبی مقصودی

 موسس انجمن علمی مطالعات صلح ایران و دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

با موضوع:

در جستجوی صلح: صلحی برای همه

 

دبیر وبینار هفتم: دکتر اصلی عباسی

 

تاریخ و ساعت: دوشنبه 25 بهمن 1400، ساعت 17 الی 18:30.

 

محل برگزاری: سامانه وبینارهای دانشگاه شهید بهشتی

 

لینک ورود مستقیم: https://www.sbu.ac.ir/web/webinar

 

نشست دوم:

بررسی مهارت و اشتغال در رشته علوم سیاسی

(بررسی تاریخی وضع موجود)

 

 

 

 

سخنرانان:

-­ دکتر ابراهیم متقی

- دکتر مجتبی مقصودی

- دکتر مجید توسلی رکن آبادی

- دکتر قدرت احمدیان

 

دبیر نشست:

# دکتر محمدسالار کسرائی

 

همراه با ارائه گزارش از طرح پژوهشی علم سیاست و جامعه ایرانی (از منظر آموزش، مهارت و اشتغال) توسط دکتر عبدالرحمن حسنی فر

 

یکشنبه 24 بهمن 1400، ساعت 18/30

 

پخش از طریق لینک زیر (ورود با گزینه میهمان):

 

https://www.skyroom.online/ch/hossein5092811/politicalscience

 

با سخنرانی های زنده خانه اندیشمندان علوم انسانی و انجمن علوم سیاسی ایران همراه باشید.

 

 

عنوان سخنرانی

ارزش های جهانی منطقه فرهنگی نوروز و رسالت دانشگاهیان در شکل دهی به گفتمان حوزه تمدنی نوروز

 

ارائه در پنجمین همایش سالانه و اولین همایش بین المللی انجمن علمی مطالعات صلح ایران با عنوان دانشگاهیان و صلح آفرینی در منطقه فرهنگی نوروز

20 بهمن 1400

مجتبی مقصودی

چکیده:

    نوروز به عنوان یکی از آیین های کهنسال بشری بسامد و جوهره ی معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی متساهلانه و سازگاری است که ظرفیت دارد توسط نخبگان، اندیشمندان، روشنفکران و دانشگاهیان این حوزه تمدنی تبدیل به گفتمانی فراگیر جهانی گردد و در آشفته بازار جنگ و منازعه و ستیز در سطح جهان، به مثابه مکتب عشق(عشق به خود، همنوع و طبیعت) سبک زندگی و ایدئولوژی متفاوتی را فراسوی مرزهای دولت های ملی و جغرافیای سیاسی موجود رقم بزند و آرامش و کرامتی برآمده از نیازها و جوهره واقعی انسان ها را ایجاد نماید.

    علیرغم چنین ظرفیت های بی بدیلی، بخش هایی از حوزه تمدنی نوروز در حال حاضر درگیرافراط گرایی و افراط گرایان متعصب قومی، دینی- مذهبی، نژادی است که بنیان های زندگی مردم عادی را نشانه رفته اند و هر روز بر طبل جنگ و منازعه و خاص گرایی می کوبند. در چنین هنگامه ی پاردوکسیکالی چه باید کرد و مسئولیت جامعه دانشگاهی این منطقه فرهنگی به عنوان سرآمدان فکری و اندیشه ای چیست؟

   این مقاله با بهره گیری از روش کیفی و رهیافت سازه انگارانه، ضمن بررسی ظرفیت های فرهنگی- تمدنی این آیین کهنسال، رسالت دانشگاهیان در شکل دهی به گفتمان حوزه تمدنی نوروز را از طریق شناسایی و احصاء بایسته های استقرار آن مورد طرح قرار می دهد. از یافته های پژوهش که از جمله بایسته های خروج از شرایط نامناسب پیش رو و تسهیل و تثبیت ارزش ها و گفتمان نوروزی به مثابه ارزش های صلح پرور و گفتمان صلح ساز است می توان به "بازشناسی و باز توزیع ارزش ها، نمادها و سبک زندگی نوروزی"، "هژمونیک سازی ارزش های نوروزی" ، "تشکیل مجمع نخبگان و دانشگاهیان حوزه فرهنگی نوروز"، راه اندازی "فدراسیون دانشجویی منطقه فرهنگی نوروز"، اهداء "جایزه نوروز" و دهها مورد در این خصوص اشاره نمود.

 

کلید واژه ها: نوروز، دانشگاهیان، گفتمان سازی، حوزه فرهنگی- تمدنی نوروز، سازه انگاری

 

 

💠 برنامه پنجمین همایش سالانه و اولین همایش بین المللی انجمن علمی مطالعات صلح ایران

🌐 دانشگاهیان و صلح آفرینی در منطقه فرهنگی نوروز

 

برای دریافت فایل کامل پوستر و برنامه همایش بر روی اینجا کلیک کنید.

یا برروی لینک زیر مستقیما کلیک کنید.

https://s20.picofile.com/file/8447443292/Poster1400_Reduced.pdf

 

 

سخنران نخست

 مجتبی مقصودی

(بنیانگذار انجمن علمی مطالعات صلح ایران)

عنوان سخنرانی

ارزش های جهانی منطقه فرهنگی نوروز و رسالت دانشگاهیان در شکل دهی به گفتمان حوزه تمدنی نوروز

 

سخنران دوم 

سرور بختی

(رییس موسسه فرهنگی اکو)

عنوان سخنرانی

صلح آفرینی نوروز در منطقه کهن

 

 

📩 نشانی دبیرخانه: nowrooz.peace@gmail.com

💻 وبسایت همایش:
https://ipsan.ir/conf1400/
@ipsan

گروه روندهای فکری و مطالعات سیاست و تمدن ایرانیِ مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می کنند:

 

 

 

🔆 همایش انقلاب اسلامی: آورده ها، بایسته ها و دشواره ها

 

🔵 روز اول همایش: پنج شنبه ۲۱ بهمن ١٤٠٠

 

🔴نشست افتتاحیه:

 ۱- سخنرانی رئیس مرکز

 دکتر قدیر نصری

16/30 تا 16/15

 ۳- سخنران افتتاحیه همایش

 دکتر محمدجواد غلامرضا کاشی

17 تا 16/30

 

🔴 نشست اول: ( 25 دقیقه سخنرانی و 15 دقیقه پرسش و پاسخ بعد از هر سخنرانی)

مدیر نشست: دکتر عارف مسعودی

۱- دکتر علیرضا ملایی توانی(انقلاب اسلامی و تاریخنگاری)

17/40 تا 17

۲-دکتر احمد بستانی(انقلاب اسلامی و فقه سیاسی)

18/20 تا 17/40

۳- دکتر زهرا نژاد بهرام (انقلاب اسلامی و زنان)

19 تا 18/20

۴- دکتر محمد علی توانا (انقلاب اسلامی و حقوق شهروندی)

19/40 تا 19

۵- دکتر مجتبی مقصودی (انقلاب اسلامی و اقوام و اقلیتها)

20/20 تا 19/40

۶- دکتر ناصر کرمی (انقلاب اسلامی و محیط زیست)

21 تا 20/20

 

 

🔵 روز دوم همایش: جمعه ۲۲ بهمن ۱۴۰۰

 

🔴 نشست دوم( 25 دقیقه سخنرانی و 15 دقیقه پرسش و پاسخ)

مدیر نشست: دکتر مختار نوری

۱- دکتر محسن رنانی( انقلاب و توسعه)

16/40 تا 16

۲- دکتر فرهاد دانش نیا (انقلاب اسلامی و کارآمدی )

17/20 تا 16/40

۳- دکتر سیدمحمد علی حسینی زاده( انقلاب اسلامی و گفتمانهای فکری رقیب)

 18 تا 17/20

۴- دکتر ابوالفضل دلاوری (انقلاب اسلامی و مشارکت سیاسی)

18/40 تا 18

۵- دکتر رحیم محمدی(انقلاب اسلامی و سرمایه اجتماعی و اعتماد سیاسی)

19/20 تا 18/40

۶- دکتر علم صالح(انقلاب اسلامی و سیاست خارجی)

20 تا 19/20

 

🟢 دبیران علمی همایش: دکتر مختار نوری و دکتر عارف مسعودی

 

🔗 لینک ورود به نشستها:

https://www.skyroom.online/ch/imess509/webinar